سی پنل چیست؟ با ابزار Cpanel و کاربردهای آن آشنا شوید
اگر به تازگی به دنیای وب وارد شده‌اید، قطعا در این زمینه با بسیاری از مفاهیم و اصطلاحات جدید روبرو خواهید شد. یکی از این مفاهیم جدید که ممکن است به گوشتان خورده باشد، سی پنل (Cpanel) است. با برخورد به این مفهوم ممکن است سوالاتی از این دست برای شما ایجاد شده باشد:
سی پنل چیست؟
هاست سی پنل چیست؟
کنترل پنل سی پنل چه امکاناتی به کاربران ارائه می‌دهد؟
در این مطلب ضمن آشنایی با مفهوم سی پنل (Cpanel)، به این سوالات نیز پاسخ خواهیم داد.
سی پنل چیست؟
سی پنل نام یک کنترل پنل محبوب برای هاست است که با نصب این کنترل پنل بر روی هاست، می‌توانید تمام بخش‌های آن را به سادگی مدیریت کنید.
اما ممکن است بپرسید هاست چیست؟ شما می‌توانید در مقاله هاست و دامنه چیست، به طور کامل با هاست آشنا شوید.
Cpanel مبتنی بر سیستم عامل لینوکس است و معروف‌ترین ابزار برای مدیریت سرورها و هاست‌های لینوکسی در سراسر جهان است.
سادگی استفاده از ابزار سی پنل، از مهم‌ترین دلایل محبوبیت آن به شمار می‌رود. رابط کاربری ساده و کاربردی سی پنل، تمامی خدمات موجود را در یک مکان واحد جمع کرده و به راحتی امکان مدیریت آن را برای کاربران فراهم می‌کند.
هاست سی پنل چیست؟
وقتی کنترل پنل بر روی هاست یا فضای میزبانی شما نصب شود، در این صورت شما یک هاست مجهز به cPanel دارید. بنابراین عبارت «هاست سی پنل» به این معنی است که پنل کاربری آن هاست، cPanel است.
کاربردهای ابزار سی پنل چیست؟
همان طور که اشاره کردیم، با ابزار cPanel می‌توانید به راحتی فضای میزبانی وب را مدیریت کنید. اما سی پنل کاربردهای دیگری هم دارد که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
- مدیریت کامل وب سایت
- راحتی آپلود فایل‌ها روی سرور
- امکان اعمال تنظیمات امنیتی
- امکان مدیریت DNS
- امکان نصب برنامه‌های جانبی بر روی سرور
- امکان نصب پایگاه داده (Database) جدید
- مدیریت پایگاه داده
- سهولت نصب انواع سیستم‌های مدیریت محتوا (مانند وردپرس) بر روی هاست
- امکان بک‌آپ گرفتن از اطلاعات به صورت دسته بندی شده و کامل
- ایجاد Email Account و مدیریت آن
- پیمایش فایل‌ها و فولدرها با استفاده از File Manager
مزایا و معایب ابزار سی پنل چیست؟
امکانات ابزار cPanel به مواردی که در بخش قبل اشاره کردیم، محدود نمی‌شود و کاربردهای زیادی دارد. زمانی که شما کار با ابزار سی پنل را شروع می‌کنید، می‌توانید بر حسب نیاز خود، از امکانات آن استفاده کنید. این نکته را در نظر بگیرید که شما به جز کنترل سی پنل، انتخاب‌های دیگری مانند کنترل پنل‌های دایرکت ادمین و پلسک هم دارید. بنابرای لازم است با نقاط قوت و ضعف هر کدام آشنا شوید، تا بتوانید درست‌ترین انتخاب را داشته باشید.
در ادامه مزایا و معایب این ابزار محبوب را معرفی و بررسی خواهیم کرد.
مزایای سی پنل عبارت است از:
- یادگیری آسان
- منابع آموزشی گسترده و در دسترس
- استفاده راحت
- پشتیبانی قوی
- رابط کاربری مناسب
- قابلیت نصب خودکار
- سازگار با تمامی مرورگرهای وب
- امکان مشاهده پهنای باند و فضای دیسک (قبل از به پایان رسیدن)
- پشتیبانی از IPV6
معایب سی پنل عبارت است از:
- سردرگمی هنگام استفاده (به دلیل امکانات زیاد ابزار)
- ریسک بالای از بین رفتن تنظیمات مهم (با اعمال تنظیمات جدید)
- تحریم دامنه‌های .ir
- ضعف امنیتی در نسخه کرک شده cPanel
استفاده cPanel امنیت سایت را به خطر می‌اندازد؟
متاسفانه باید بگوییم بله! به دلیل تحریم ایران از طرف شرکت cPanel و بلاک شدن IPهای ایرانی، تنها راه باقی مانده استفاده از نسخه کرک شده (Null) سی پنل است. معمولا روی نسخه‌های کرک شده هیچ‌گونه آپدیتی صورت نمی‌گیرد. طبیعی است که این موضوع در بلند مدت امنیت سایت را تا حد زیادی به خطر می‌اندازد. بنابراین هر چند استفاده از نسخه کرک شده تقریبا بدون دردسر است. اما نباید ضعف‌های امنیتی آن را نادیده بگیرید.
طبق بررسی‌ها، مشکلاتی که در cPanel های کرک شده، بیش از سایر مشکلات تکرار شده‌اند، عبارتند از:
- از بین رفتن اطلاعات
- داون تایم بالا
- مشکلات مربوط به HTTPS
- هک شدن اطلاعات سایت
ملزومات مورد نیاز برای نصب سی پنل چیست؟
تا اینجا دانستیم سی پنل چیست و چه کاربردهایی دارد. در این بخش موارد مورد نیاز برای نصب این ابزار را بررسی می‌کنیم.
با در دسترس بودن مواردی که در ادامه معرفی می‌شوند، می‌توان به نصب cPanel بر روی سرور اقدام نمود.
- داشتن سرور با IP ثابت و معتبر
- سیستم عامل CentOS نسخه 7 با ساختار 64 بیتی
- غیرفعال بودن فایروال و سایر سیستم‌های امنیتی در هنگام نصب
- داشتن حداقل قدرت پردازشی 1GHz، رم 1 گیگابایت و 20 گیگابایت فضا
چگونه ابزار سی پنل را نصب کنیم؟
پیش از شروع به آموزش cpanel هاست و بیان مراحل نصب آن، باید به مواردی توجه کنید، این موارد را در ادامه بیان کرده‌ایم.
- سی پنل یک کنترل پنل license هزینه بر است، بنابراین برای داشتن آن باید license تهیه کنید.
- برای 15 روز امکان استفاده آزمایشی از این ابزار وجود دارد اما پس از آن تنها با لایسنس قابل فعال سازی است.
- لایسنس cPanel تنها بر روی IP های ثابت قابل ارائه است و بر روی IP های دینامیک قابل ارائه نخواهد بود.
- برای حذف کامل سی پنل باید سرور را Rebuild کنید، چون برای آن ابزار حذف در نظر گرفته نشده است.
- برای نصب سی پنل باید به root دسترسی داشته باشید.
- بهتر است نصب سی پنل بر روی سیستم عاملی که تازه نصب شده و تمیز است، انجام شود.
- حالت پیش فرضی که برای نصب سی پنل در نظر گرفته شده به صورت نصب سریع است.
برای نصب و ورود به سی پنل نیاز به انجام کار خاصی نیست. همین که شما license سی پنل را خریداری کنید، license روی IP اصلی سرور شما تنظیم می‌شود. در این صورت، اگر cPanel را هنوز نصب نکرده باشید، مراحل نصب آن به راحتی اجرا و تکمیل خواهد شد. اگر هم cPanel را قبلا نصب کرده باشید، شرایط استفاده از آن به طور کامل فراهم است.
اما اگر license شما از نوع اشتراکی است، لازم است با حساب روت به سرور وارد شده و چند دستور ساده را اجرا کنید تا license فعال شود.
بهتر است بدانید پس از خرید لایسنس، دستورالعمل نصب آن نیز حتما برای شما ارسال خواهد شد. شرکت هاستینگ باید شما را در این زمینه راهنمایی کند.
اکنون مراحل نصب سی پنل را به صورت گام به گام بررسی می‌کنیم.
به دلیل مشکلات تحریم، در صورت امکان، بهتر است با یک IP غیر ایرانی و یا با یک سرور مجازی ویندوز خارج از ایران با برنامه‌هایی مانند putty به محیط SSH سرور وارد شوید.
ابتدا باید selinux سرور را خاموش کنید. جهت خاموش کردن selinux مراحل زیر را انجام دهید.
در محیط SSH دستور setup را تایپ کنید.
در پنجره باز شده به قسمت Firewall configuration رفته و کلید tab را بر روی صفحه کلید خود فشار دهید تا روی گزینه run tools قرار بگیرید. سپس کلید اینتر را بزنید.
در پنجره باز شده Disabled را با فلش سمت راست کیبورد انتخاب کنید و کلید space را بزنید تا این گزینه از انتخاب خارج شود.
اگر مجددا دکمه tab را بزنید، بر روی گزینه SELinux قرار می‌گیرید. پس از اجرا، گزینه Disabled را انتخاب و دکمه space را بزنید تا از انتخاب خارج شوید. با فشردن دکمه tab، گزینه OK را انتخاب کرده و دکمه اینتر را بزنید. اکنون به صفحه قبل برگشته‌اید. با زدن دکمه tab بر روی Quit قرار می‌گیرید. حالا اینتر را بزنید تا مجددا به محیط SSH برگردید.
اکنون سرور برای نصب کنترل سی پنل آماده است.
عبارت زیر را برای دانلود اینستالر cPanel در محیط SSH تایپ کنید.
wget http://layer1.cpanel.net/latest
حالا برای اجرای اینستالر دستور sh latest را بزنید.
به یک نکته توجه کنید، اگر قبلا روی سرور لینوکسی کنترل پنل دیگر و یا موارد مشابه آن نصب شده است، پیش از نصب این کنترل پنل، مجددا سیستم عامل را نصب کنید.
بعد از اتمام مراحل نصب، عبارت زیر را جهت لایسنس شدن سی پنل در SSH وارد کنید.
/usr/local/cpanel/cpkeyclt
حالا می‌توانید به وسیله پورت 2086 به کنترل سی پنل وارد شوید.
می‌توانیم بگوییم مراحل نصب cPanel به طور خلاصه به شرح زیر است:
- وصل شدن به سرور لینوکس به کمک نرم افزار PuTTY
- آپدیت CentOS از طریق SSH
- وارد کردن دستور نصب
- منتظر ماندن برای اتمام کار
- reboot کردن سرور
بخش‌های اصلی ابزار سی پنل چیست؟
ابزار سی پنل شامل چند قسمت عمده است که در ادامه آن‌ها را معرفی بررسی خواهیم کرد.
فایل‌ها (Files)
در این بخش شما می‌توانید با استفاده از اکانت FTP فایل‌های مورد نظر خود را آپلود کنید. همچنین می‌توانید با استفاده از این قسمت از فایل‌های موجود در هاست یا سرور بک‌آپ تهیه کنید.
پایگاه داده (Database)
اگر وب سایت شما از سیستم‌های مدیریت محتوا مانند وردپرس و جوملا استفاده می‌کند، حتما به دیتابیس‌ها برای نگهداری و دسته بندی اطلاعات و مطالب موجود در وب سایت نیاز خواهید داشت.
دامنه (Domain)
طراحان سایت و وبمسترها به طور دائم به استفاده از Subdomain، Addon domain، Redirect نیاز دارند. برای این منظور کنترل پنل سی پنل، در این بخش این امکانات را در اختیار کاربران قرار داده است.
ایمیل (Email)
با توجه به نوع پکیجی که کابر تهیه کرده، ممکن است هاست، سرویس ایمیل نیز داشته باشد. از این بخش برای مدیریت ایمیل‌های ایجاد شده روی یک سرویس استفاده می‌شود. با استفاده از این بخش شما می‌توانید یک صندوق دریافتی بسازید و از طریق آن ایمیل ارسال کنید.
آمارگیرها (Metrics)
برای اطلاع از آمار بازدید سایت و سایر اجزای مهم سایت از این بخش استفاده می‌شود. با وجود اطلاع از آمارهایی مانند میزان مصرف پهنای باند، تعداد ورود کاربران به سایت و… می‌توانید از بروز خطا و اشتباه جلوگیری کرده و زمینه را برای پیشرفت سایت خود فراهم کنید.
ابزارهای تنظیماتی (Preferences)
از تنظیمات این قسمت می‌توانید برای تغییر قالب، تغییر زبان، تغییر اطلاعات تماس، تغییر رمز حساب سی پنل، مدیریت حساب‌ها و… استفاده کنید.
ابزارهای امنیتی (Security)
در این بخش می‌توانید تنظیماتی مانند مسدود کردن دسترسی افراد خاصی به سایت، محافظت از پوشه‌های حاوی رمز عبور، مدیریت تنظیمات فایروال و… را انجام دهید.
ابزارهای نرم افزاری (Software)
به این موضوع دقت کنید که در این بخش ممکن است کاربر با نرم افزارهای مختلف روبرو شود و یا هیچ نرم افزاری را نبیند. که این موضوع به سرویس خریداری شده بستگی دارد. در این قسمت برای افرادی که قصد استفاده از ابزارهایی فراتر از ابزارهای موجود در سی پنل را دارند، نرم افزارهای جانبی قرار داده شده است.
ابزارهای پیشرفته (Advanced)
در این بخش نیز میزان دسترسی‌ها نسبت به پکیج خریداری شده متغیر است. امکاناتی مانند ابزارهای انجام خودکار دستورات لینوکس، پیگیری اشتباهات، نحوه فهرست کردن مطالب و… در این قسمت قرار دارند.
و در انتها…
همان‌طور که گفتیم سی پنل، ابزاری اتوماتیک و بسیار قوی برای کنترل سیستم میزبانی است. این ابزار به سرورهایی اختصاص دارد که با سیستم عامل لینوکس فعالیت می‌کنند. کار کردن با cPanel بسیار ساده است و طرفداران زیادی دارد.
در مطلب امروز سعی کردیم ضمن پاسخ به سوال سی پنل چیست، تمامی نکات لازم برای آشنایی با آن را نیز بیان کنیم. حالا اگر قصد دارید یک هاست cPanel خریداری کنید، به خوبی می‌توانید تمام جوانب آن را بسنجید و تصمیم درستی بگیرید.