مدل BABOK چیست؟ با راهنمای تحلیل کسب و کار BABOK آشنا شویم

زمان مطالعه: 6 دقیقه

بزرگ‌ترین مزیت رقابتی که باعث توسعه و پیشرفت یک کسب و کار می‌شود، خلق ارزش برای ذینفعان است. عامل خلق ارزش، فرآیندهای سازمان هستند و تا زمانی که تحلیل کسب و کار به درستی در سازمان انجام نشود، فرآیندها به سطح مناسبی از پیشرفت و برتری دست پیدا نمی‌کنند. برای تحلیل کارآمد و موثر فرآیندهای کسب و کارتان می‌توانید از مدل BABOK کمک بگیرید. امروز به شما خواهیم گفت مدل BABOK چیست و چگونه فرآیندهای کسب و کار را تحلیل می‌کند.

مدل BABOK چیست؟

BABOK فرم کوتاه عبارت Business Analysis Body of Knowledge و به معنی مجموعه دانش تجزیه و تحلیل کسب و کار است که برای اولین بار توسط موسسه بین المللی تحلیل کسب و کار (IIBA) مطرح شد. چارچوب BABOK، توصیف می‌کند که تجزیه و تحلیل کسب و کار چیست، چه وظایفی به عنوان بخشی از تجزیه و تحلیل کسب و کار انجام می‌شود و چه تکنیک‌هایی با انجام آنها مرتبط است. BABOK، یک استاندارد معروف جهانی و راهنمایی موثر برای تجزیه و تحلیل کسب و کار به حساب می‌آید. این راهنما، زمینه‌های دانش تجزیه و تحلیل تجارت، وظایف، صلاحیت‌های اساسی، تکنیک‌ها و دیدگاه‌های مربوط به نحوه دستیابی به تجزیه و تحلیل کسب و کار را توصیف می‌کند.

تحلیل کسب و کار، فرآیندی برای تشخیص نیازهای کسب و کار است و برای مشکلات مختلف، راه حل‌هایی پیدا و ارائه می‌کند. به بیان دیگر، تحلیل کسب و کار، وظایف و تکنیک‌هایی است که ضمن ایجاد ارتباط میان ذینفعان، به آنها کمک می‌کند ساختارها، سیاست‌ها و عملیات سازمانی را درک کرده و برای رسیدن کسب و کار به اهداف خود، راه حل‌هایی ارائه دهند.

تجزیه و تحلیل کسب و کار به سازمان‌ها کمک می‌کند تا:

• اهداف استراتژیک و شاخص‌های کلیدی عملکرد را تعیین کنند.

• پروژه‌هایی که نیاز به پیگیری دارند را مشخص و ارزیابی کنند.

تاریخچه مدل BABOK

سایت Wikipedia در مورد تاریخچه مدل BABOK می‌گوید:

استاندارد BABOK، برای اولین بار توسط موسسه بین المللی تجزیه و تحلیل کسب و کار (IIBA) به عنوان پیش نویس سند نسخه 1.4 در اکتبر 2005، برای مشاوره با جامعه تحلیل تجاری و مدیریت پروژه گسترده‌تر به منظور مستند سازی و استاندارد سازی روش‌های پذیرفته شده در تحلیل کسب و کار، منتشر شد.

اولین نسخه رسمی مدل BABOK در سال 2006، نسخه دوم در سال 2009 و نسخه سوم در سال 2015 منتشر شد.

ساختار تحلیل کسب و کار در راهنمای BABOK

این ساختار در واقع به راهنمایی تحلیلگران کسب و کار برای انجام بهتر وظایف تجزیه و تحلیل کسب وکار کمک می‌کند.

مدل BABOK، برای انجام بهتر و موثرتر وظایف تجزیه و تحلیل کسب و کار، به راهنمایی تحلیلگران می‌پردازد. این ساختار از 5 بخش اصلی تشکیل شده که در ادامه هر کدام از این بخش‌ها را معرفی و بررسی می‌کنیم.

مفاهیم کلیدی کسب و کار

مفاهیم اصلی، پایه مدل BABOK را تشکیل می‌دهند و تحلیل کسب و کار بر اساس همین مفاهیم شکل می‌گیرد. همچنین این بخش، قسمتی از مدل مفاهیم اصلی تحلیل کسب و کار یا BACCM نیز به شمار می‌رود. همان طور که در مطالب گذشته اشاره کردیم، این مدل، مفاهیم اساسی تحلیل کسب و کار مانند تغییر، ارزش، ذینفعان و… روابط میان این مفاهیم را به طور کامل مشخص می‌کند.

این بخش، اصطلاحات کلیدی مورد نیاز برای درک همه مطالب و ایده‌ها را در راهنمای BABOK تعریف می‌کند. این اصطلاحات عبارتند از:

• مدل مفهوم اصلی تجزیه و تحلیل کسب و کار
• شرایط کلیدی
• طبقه بندی الزامات
• ذینفعان
• الزامات و طراحی

وظایف و حوزه‌های دانش

تحلیل کسب و کار به 6 حوزه تقسیم می‌شود. این حوزه‌ها تمام قسمت‌های تحلیل کسب و کار را شامل می‌شود. هر کدام از حوزه‌ها به وظایفی تقسیم می‌شوند که یک تحلیلگر تجاری، بنا بر نیاز، آنها را انتخاب و اجرا می‌کند. این وظایف، علاوه بر داشتن رابطه متقابل، با یکدیگر کاملا هماهنگ هستند. در این مرحله باید سعی کنید نیاز ذینفعان در رابطه با یک محصول یا یک مشکل را پیدا کنید.

به خاطر داشته باشید که حوزه‌های دانش، بنا بر نوع تحلیل کسب و کار می‌توانند به جای هم مورد استفاده قرار گیرند.

توانایی‌ها

این بخش، شامل تعریفی از رفتارها، مشخصات، دانش و خصوصیات شخصی است که منجر به بهبود تحلیل کسب و کار می‌شود. توانایی‌ها به قسمت‌های دیگری مانند تفکر تحلیلی، توانایی حل مسئله، توانایی ارتباطات عمومی و… تقسیم می‌شود. مدل BABOK این بخش را معرفی می‌کند تا هم به کارفرمایان و هم به متقاضیان کار در مورد مهارت‌ها و توانایی‌های مورد نیاز این شغل، دیدگاه مناسبی ارائه دهد.

تکنیک‌ها

راهنمای BABOK برای هر وظیفه در حوزه‌های مختلف، تعدادی تکنیک در نظر می‌گیرد. یک تحلیلگر کسب و کار می‌تواند برای انجام وظایف خود از این تکنیک‌ها استفاده کند. دوره BABOK، مجموعه‌ای از معروف‌ترین و پرکاربردترین تکنیک‌ها را گردآوری کرده و آنها را در اختیار تحلیلگران کسب و کار قرار می‌دهد. علاوه بر این، به آنها کمک می‌کند تا از تجربه و قدرت تصمیم گیری خود استفاده کنند و با توجه به شرایط سازمان، مناسب‌ترین تکنیک‌ها را انتخاب کرده و مورد استفاده قرار دهند.

چشم اندازها

این بخش، چشم اندازهای مختلف تجزیه و تحلیل کسب و کار را توصیف می‌کند. آنها به تحلیلگران کسب و کار کمک می‌کنند تا با در نظر گرفتن نقطه نظرات مختلف، وظایف تجزیه و تحلیل کسب و کار را بهتر و کامل‌تر انجام دهند. استاندارد BABOK به شما کمک می‌کند تا از 5 چشم انداز مختلف به کسب و کار خود نگاه کنید:

• روش چابک
• هوش تجاری
• تکنولوژی اطلاعات
• معماری کسب و کار
• مدیریت فرآیند کسب و کار

هدف استاندارد BABOK

هدف اصلی مدل BABOK، تعریف دقیق تجزیه و تحلیل کسب و کار به همراه ارائه مجموعه‌ای از اقدامات معمول و پذیرفته شده است. این به متخصصان کمک می‌کند تا مهارت‌های لازم برای انجام موثر فعالیت‌ها و تجزیه و تحلیل کسب و کار را مورد بحث و ارزیابی قرار دهند.

از آنجا که در زمان تجزیه و تحلیل کسب و کار، تحلیلگران، (متناسب با بلوغ سازمان)، ممکن است از انواع مختلفی از صلاحیت‌ها، دانش‌ها، مهارت‌ها، اصطلاحات و نگرش‌های مختلف استفاده کنند، صاحبان کسب و کارها به کمک راهنمای BABOK، می‌فهمند از یک تحلیلگر کسب و کار انتظار چه مهارت‌هایی را داشته باشند.

مدل BABOK یک چارچوب مشترک برای تمام دیدگاه‌ها به حساب می‌آید. این چارچوب، ضمن توصیف وظایف تجزیه و تحلیل کسب و کار، برای ارزیابی ضرورت ایجاد یک تغییر و انجام درست آن به شما کمک می‌کند.

حوزه‌های دانش در راهنمای BABOK

چارچوب BABOK برای هر زمینه دانش تحلیل کسب و کار یک راه حل و تکنیک ارائه می‌دهد. در ادامه 6 حوزه‌ دانش مدل BABOK را بررسی می‌کنیم.

1. برنامه ریزی و نظارت بر تجزیه و تحلیل کسب و کار

در این بخش، یک تحلیلگر کسب و کار برنامه ریزی می‌کند که با چه فعالیت‌هایی به رویکردهای تحلیل کسب و کار دست پیدا کند. این رویکرد، مجموعه‌ای از فرآیندها، الگوها و فعالیت‌هایی است که برای انجام تحلیل کسب و کار در یک زمینه خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند.

این حوزه، سایر وظایف تحلیل کسب و کار را سازماندهی و هماهنگ می‌کند. نتایج این بخش، وظایف موجود در 5 حوزه دیگر را برنامه ریزی کرده و معیارهای عملکردی را برای ارزیابی همه فعالیت‌های تجزیه و تحلیل مشخص می‌کند. به بیان دیگر، خروجی‌های این بخش، به عنوان ورودی‌های اصلی و راهنمای سایر وظایف در سراسر مدل BABOK مورد استفاده قرار می‌گیرد.

2. استخراج الزامات و همکاری

این حوزه، نحوه تعامل تحلیلگران کسب و کار با ذینفعان را جهت استخراج الزامات، درک نیازها و نگرانی‌های ذینفعان، تعریف می‌کند. علاوه بر این، همکاری و ارتباط مداوم بین ذینفعان و تحلیلگران در تمام فعالیت‌های تجزیه و تحلیل کسب و کار را مورد بررسی قرار می‌دهد.

3. مدیریت چرخه عمر نیازمندی‌ها

این بخش از مدل BABOK، رویکرد تحلیلگر کسب و کار در مدیریت و حفظ الزامات را تعریف و تشریح می‌کند. علاوه بر این، در این حوزه وظایف و تکنیک‌های مدیریت تغییر و مسائل مربوط به نیازها نیز تعریف شده است. این وظایف، برقراری روابط معنی دار بین الزامات و طرح‌های مربوطه، ارزیابی، تحلیل و کسب توافق در مورد تغییرات پیشنهادی برای الزامات و طرح‌ها را بررسی و توصیف می‌کند.

4. تجزیه و تحلیل استراتژی

این حوزه دانش، فرآیندهای تحلیل کسب و کار را که باید برای ذینفعان انجام شود، توصیف می‌کند، تا جایی که بتواند یک نیاز از اهمیت استراتژیک کسب و کار را شناسایی کند. این بخش، به کسب و کار شما کمک می‌کند تا ضمن بررسی و برطرف کردن این نیازها، استراتژی‌های حاصل از تغییر را با استراتژی‌های سطح بالا یا استراتژی‌های سطح پایین هماهنگ کند.

5. تحلیل الزامات و تعریف طراحی

این بخش به وظایفی اشاره می‌کند که تحلیلگر کسب و کار برای ساختار دهی و سازمان دهی نیازهای کشف شده در فعالیت‌های استخراج، مشخص کردن و مدل سازی الزامات و اعتبار سنجی اطلاعات باید انجام دهد. شناسایی راهکارهای هماهنگ با الزامات کسب و کار و تخمین ارزش‌ بالقوه برای هر راهکار، از دیگر وظایف این بخش به شمار می‌روند. این حوزه، فعالیت‌های تکراری در خصوص تعریف مفاهیم اولیه و جست‌و‌جوی نیازها از طریق تبدیل این نیازها به پیشنهادات خاص را نیز شامل می‌شود.

6. ارزیابی راهکارها

ارزیابی راهکارها، بر بررسی، ارزیابی و اعتبار سنجی راه حل‌های پیشنهادی در حال انجام و پیاده سازی شده قبل از چرخه عمر پروژه، حین چرخه عمر پروژه و بعد از چرخه عمر پروژه متمرکز است. یک تحلیلگر به ارزشی که راه حل به سازمان می‌دهد، توجه می‌کند. در واقع، این حوزه، به توصیف وظایفی می‌پردازد که تحلیلگر با انجام آنها، کارایی و ارزش یکی از راهکارهای مورد استفاده را ارزیابی می‌کند. علاوه بر این، روش حذف موانع و محدودیت‌هایی که مانع ایجاد ارزش می‌شوند را نیز پیشنهاد می‌دهد.

و در انتها…

همان طور که ملاحظه کردید، مدل BABOK، یک راهنمای دانش و یک استاندارد شناخته شده برای تجزیه و تحلیل کسب و کار است که دانش بنیادی مورد نیاز برای انجام تجزیه و تحلیل کسب و کار را در اختیار تحلیلگران قرار می‌دهد.