نیچ مارکتینگ چیست و چرا باید به سراغ گوشه‌های دنج بازار برویم؟
حتما تاکنون برخی از شرکت‌های تولیدی را دیده‌اید که به جای عرضه محصولات و خدمات، به بازارهای بزرگ، آنها را به بخش کوچک‌تری از بازار عرضه می‌کنند. این دسته از کسب‌وکارها از نیچ مارکتینگ استفاده می‌کنند. نیچ مارکتینگ (Niche Marketing) یک استراتژی کارآمد و موثر برای کسب و کارهای کوچکی است که می‌خواهند با صرف بودجه کم، محصول یا خدماتشان را به بخش خاصی از بازار معرفی کرده، به فروش برسانند و شانس خود را برای رقابت با شرکت های بزرگ افزایش دهند. اما نیچ مارکتینگ چیست و چطور می‌تواند در افزایش فروش و سود شما موثر باشد؟ برای پاسخ به این سوالات با ما همراه باشید.
نیچ مارکتینگ چیست؟
پیش از پاسخ به سوال نیچ مارکتینگ چیست، باید بدانیم نیچ به چه معناست؟ معنی نیچ «طاقچه» است، در دنیای دیجیتال مارکتینگ، نیچ مارکتینگ، به معنی بخش کوچک و ویژه‌ای از بازار است که محصولات و خدمات تولید شده را به برآوردن نیازهای مشتریان آن بخش متمرکز می‌کنیم.
معمولا در هر بازار بخش‌های کوچکی وجود دارد که شرکت‌های بزرگ یا این بخش‌ها را ندیده‌اند، یا نخواسته‌اند و یا نتوانسته‌اند محصول مناسبی برای آنها ارائه کنند، این بخش‌ها با نام «گوشه‌های دنج بازار»، «کنج بازار» یا «نیچ مارکت» شناخته می‌شوند.
اما بهترین پاسخ به سوال «نیچ مارکتینگ چیست؟» می‌تواند این باشد که: نیچ مارکتینگ، به معنی به‌دست آوردن بخشی از بازار به وسیله نیازسنجی یک قشر خاص است. این نوع مارکتینگ، یک گروه و نیاز خاصی را که دارند مشخص کرده و این نیاز را برطرف می‌کند. به‌عنوان مثال، شاید یک شرکت تولیدکننده پوشاک، تصمیم بگیرد محصولات خود را فقط برای کودکان زیر5 سال تولید کند. یا مثلا یک شرکت تولید کننده انواع سس، تصمیم بگیرد تنها سس‌های رژیمی تولید کند.
هدف نیچ مارکتینگ چیست؟
تا اینجا با مفهوم نیچ مارکتینگ آشنا شدیم. در ادامه قصد داریم بررسی کنیم، هدف نیچ مارکتینگ چیست.
در نیچ مارکتینگ، هدف این است که نیازهای قشر خاصی از جامعه را به‌عنوان هدف تولید خود در نظر بگیرید، تا به‌این شکل، علاوه بر کسب رضایت مشتریان، بازاری همیشگی و مشتریانی وفادار برای محصولات خود داشته باشید. بنابراین، در نیچ مارکتینگ، صرفا گوشه‌ای از بازار را برای فعالیت خود در نظر می‌گیرید که احتمال حضور رقبا در آنجا کمتر و احتمال موفقیت و کسب سود، بیشتر است.
راهبردهای نیچ مارکتینگ چیست؟
به طور کلی استراتژی‌ها و راهبردهای نیچ مارکتینگ، براساس نیازها و خواسته‌های پایدار مشتریان تببین شده و از مواردی مانند کانال‌های توزیع تاثیر می پذیرد. همچنین، این راهبردها با توجه به تفاوت‌ها یا مختصات فرهنگی مشتریان، توسعه پیدا می کنند. در ادامه می‌خواهیم بدانیم مناسب‌ترین راهبردهای نیچ مارکتینگ چیست.
بازاریابی دهان به دهان(Word of Mouth)
بازاریابی Word Of Mouth تلاش می کند بین مخاطبان، در مورد محصول، بحث و گفتگو ایجاد کرده و به شکلی نامحسوس مخاطبان شما را با نام برندتان آشنا کند. هرچند طراحی و توسعه این راهبرد، زمان‌بر است و دیر به نتیجه دلخواه می‌رسد، اما در صورت نتیجه بخشی، خروجی آن چشمگیر بوده و وزن برند شما با معرفی شفاهی افراد به یکدیگر، افزایش پیدا می‌کند.
کمپین کسب اعتبار و تایید
این راهبرد به معنی درخواست از افراد صاحب نفوذ برای تایید محصولات یا طرفداری از سازمان در نیچ مارکت است. راه اندازی این کمپین در بازاریابی آنلاین و به‌خصوص شبکه‌های اجتماعی بسیار فراگیر و پرطرفدار است که این موضوع معمولا با عنوان اینفلوئنسر مارکتینگ شناخته می‌شود.
کمپین های تاییدی موازی
این استراتژی به «در معرض دید قرار دادن برند برای مخاطبان نیچ مارکت» تاکید می‌کند. به‌عنوان مثال، تبلیغات، در ویدئوهای آموزش نویسندگی می‌تواند راهکار مناسبی برای پلتفرم آنلاین نویسندگی شما باشد.
مراحل نیچ مارکتینگ چیست؟
در نیچ مارکتینگ لازم است مواردی مانند: تبلیغ محصولات، بسته‌بندی، نحوه عرضه و… را طبق سلایق و نیازهای جامعه هدف در نظر بگیرید. به‌عنوان مثال، اگر در زمینه تولید پوشاک فعالیت می‌کنید، با یک بازار بزرگ همراه با طیف گسترده‌ای از سلایق و سنین متفاوت روبه‌رو خواهید بود. اما اگر جامعه هدف خود را تولید پوشاک برای کودکان زیر 5 سال در نظر بگیرید، بهتر و دقیق‌تر می‌توانید سمت و سوی عرضه محصولات خود را مشخص کنید. در این صورت، نوع تبلیغات، طرح، رنگ و بسته‌بندی محصولات شما در راستای علایق و رضایت کودکان خواهد بود.
بنابراین در پاسخ به سوال مراحل نیچ مارکتینگ چیست؟ می‌توان مراحل زیر را معرفی و بیان کرد.
- پیدا کردن و انتخاب بخشی از بازار که نیاز خاص و برآورده نشده‌ای دارد
- تحقیق در مورد مشتریان
- برنامه‌ریزی اصولی برای دسترسی به هدف
- اطمینان از امکان‌پذیری ایده مورد نظر در نیچ مارکت
- طراحی محصولات و خدمات بر اساس سلایق و نیازهای مخاطبان
- انتخاب درست و هوشمندانه پلتفرم تبلیغاتی
- اجرا
- رصد مداوم بازار جهت اطمینان از امکان ادامه استراتژی‌ها و همچنین شناسایی فرصت‌ها و تهدیدات
روش‌های انتخاب نیچ مارکتینگ چیست؟
همان‌طور که بیان شد، هدف نهایی نیچ مارکتینگ، فروش محصول به یک بازار هدف خاص و کاهش رقابت با رقبای بزرگ است. برای رسیدن به این اهداف، راهکارهای مختلفی وجود دارد، که آنها را تحت عنوان انواع نیچ مارکتینگ چیست، بیان می‌کنیم.
نیچ مارکتینگ بر اساس محصول
فرض کنید هدف شما فروش گوشی موبایل است. اما با توجه به بودجه کم و رقابت بالا در این زمینه، ممکن است به فروش محصولات جانبی مانند قاب گوشی موبایل روی آورید. پس از مدتی فعالیت در این بازار، با استفاده از سود به‌دست آمده از فروش قاب‌های موبایل، می‌توانید کسب‌وکار خود را گسترش داده در بازار فروش باتری‌های موبایل نیز فعالیت کنید و به این ترتیب بازار هدف خود را گسترش دهید. در نهایت با سود به‌دست آمده می‌توانید به هدف خود که همان فروش گوشی موبایل است نزدیک شوید. بنابراین، اینکه شما تا چه اندازه موضوع را کوچک کرده و چطور برای آن برنامه‌ریزی کنید، به میزان بودجه و توانایی‌های شما بستگی دارد.
نیچ مارکتینگ بر اساس موقعیت مکانی
در این نوع نیچ، نیازهای یک محله، منطقه یا محدوده بزرگتری را در نظر گرفته و سعی می‌کنیم برای حل مشکل یا رفع نیاز آنها، محصولات یا خدماتی را ارائه دهیم. مثلا ایده تاسیس یک رستوران غذاهای سالم و گیاهی، در نزدیکی محل زندگی افرادی که سن بالا و درآمد مناسبی دارند و به سالم بودن غذا اهمیت می‌دهند، می‌تواند مناسب باشد.
نیچ مارکتینگ بر اساس شرایط افراد
یکی از بهترین استراتژی‌ها برای ورود به بازار، انتخاب نیچ بر اساس شرایط افراد است. به عنوان مثال، سالن‌های زیبایی را در نظر بگیرید که از بین تمامی خدمات موجود، خدمات مربوط به لیزر را انجام می‌دهند. یا شرکتی که به‌جای فروش تبلت مناسب تمامی افراد، تبلت مناسب دانش آموزان دبستانی را به فروش می‌رساند.
نیچ مارکتینگ بر اساس قیمت
در این نوع نیچ مارکتینگ، محصولاتی با قیمت خیلی بالا یا خیلی پایین ارائه می‌شود. با توجه به قیمت محصولات، بازار هدف نیز تعداد مشخصی از افراد هستند. مثلا برخی برندهای گران‌قیمت و لاکچری عطر، جواهرات و… که تنها قشر مرفه و خاص جامعه توان خرید این محصولات را دارند، نمونه‌ای از نیچ مارکتینگ قیمت به‌شمار می‌رود.
مزایا و معایب نیچ مارکتینگ چیست؟
در این بخش به بررسی مزایا و معایب نیچ مارکتینگ خواهیم پرداخت. همان‌طور که گفته شد، بازاریابان در نیچ مارکتینگ، گروه‌هایی را شناسایی می‌کنند که نیاز آنها توسط بازارهای موجود به‌خوبی شناسایی و برآورده نمی‌شود. هر چند نیچ مارکتینگ، ویژگی‌های مثبت زیادی دارد، اما مشکلات و معایبی هم دارد که در این بخش به هر دو آنها خواهیم پرداخت.
مزایای نیچ مارکتینگ چیست؟
سرمایه‌گذاری کمتر
در نیچ مارکتینگ، بازاریابان به سرمایه‌گذاری کمتری نیاز دارند زیرا باید کالاهای محدودی تولید کنند.
خطرات کمتر
چون فعالیت در بخش کوچکی از بازار انجام می‌شود، خطر کمتری کسب‌وکار ما را تهدید می‌کند.
رقابت کمتر
بازاریابان نیچ مارکتینگ، به‌دلیل سروکار داشتن با یک محصول خاص برای بخش کوچکی از بازار، معمولا با فضای رقابتی کمتری روبه‌رو هستند.
سود بیشتر
در نیچ مارکتینگ، بازاریابان گروه مشتری هدف را به خوبی می‌شناسند و قادر خواهند بود نیازهای آنها را بهتر از سایر بنگاه‌های عرضه محصولات، برآورده کنند. بنابراین سود بیشتری در انتظار آنها خواهد بود.
وفاداری به برند
در نیچ مارکتینگ، ممکن است مشتریان به تکرار خریدهای خود ادامه دهند یا برند شما را به دیگران توصیه کنند.
شهرت
نیچ مارکتینگ شما می‌تواند در بازار، نام و شهرت کسب کند و به موفقیت برسد.
معایب نیچ مارکتینگ چیست؟
اما مشکلات و معایب niche marketing چیست؟ در ادامه معایب نیچ مارکتینگ را بیان می‌کنیم.
- استراتژی نیچ مارکتینگ ممکن است برای بازاریابی طولانی مدت مناسب نباشد.
- ممکن است کمپین نیچ مارکتینگ، توسط شرکت‌های بزرگ مورد تهاجم قرار گیرد.
- اگر تنها استراتژی فروش سازمان، نیچ مارکتینگ باشد، ممکن است شانس بقای آن به خطر بیفتد.
مثال هایی از نیچ مارکتینگ
تا اینجا با مفهوم نیچ مارکتینگ و اینکه مزایا و معایب نیچ مارکتینگ چیست آشنا شدیم. در ادامه برای آشنایی بیشتر، مثال هایی از نیچ مارکتینگ ذکر خواهیم کرد.
- برای مثال یک شرکت تولیدکننده لباس‌های رسمی مردانه و به طور خاص، کت و شلوار می‌تواند مثال خوبی برای نیچ مارکتینگ باشد. مشتریان این شرکت، مردانی هستند که قصد دارند کت و شلوار بخرند. اما اینکه آقایان در چه سنی کت و شلوار می‌خرند؟ با چه هدفی کت و شلوار می‌خرند؟ و… مواردی هستند که باید در مورد آنها تحقیق شود.
- نمونه دیگر که در متن نیز به آن اشاره شد، شرکت تولیدکننده لباس‌های بچه‌گانه است. که به‌طور خاص برای کودکان زیر 5 سال اقدام به تولید لباس می‌کند. مشتریان این تولیدی کودکان و والدین آنها هستند. اینکه جامعه هدف، چه طرحی را انتخاب می‌کنند؟ کدام رنگ را ترجیح می‌دهند؟ نوع بسته‌بندی چگونه باشد؟ و… مواردی هستند که باید در مورد آنها تحقیق شود.
- نمونه دیگر، تولید کفش‌های طبی است. کفش‌های طبی می‌توانند در مدل‌های زنانه، مردانه و بچه‌گانه تولید شوند. با این حال نمی‌توان گفت جامعه هدف این تولیدی تمام اقشار جامعه هستند. بلکه باید دید چه کسانی از کفش‌های طبی استفاده می‌کنند؟ و چه هدفی از پوشیدن این نوع کفش‌ها دارند؟
و در انتها…
در گذشته نیچ مارکتینگ، چندان مورد توجه نبود. اما زمانی که برخی کسب‌وکارها، دیدند قادر به رقابت با شرکت‌های بزرگ نیستند، بازار هدف کوچک‌تری انتخاب کردند تا بتوانند در آن بازار، هم نام خود را مطرح کنند و هم مشتریان بیشتری جذب کنند.
در این مقاله، سعی کردیم برای سوال «نیچ مارکتینگ چیست»، پاسخ مناسب پیدا کنیم و علاوه‌براین، اهداف، راهبردها، مزایا و معایب نیچ مارکتینگ را نیز بررسی کنیم.
مفید بود