بازاریابی شبکه های اجتماعی چیست؟ + تکنیک‌ها و ترفندهای سوشیال مدیا مارکتینگ

شبکه‌های اجتماعی در دنیای وابسته به اینترنت، ابزاری موثر و کارامد برای حضور در بازارهای کسب وکار به‌شمار می‌روند. چیزی که امروز، در شبکه‌های اجتماعی بیش از همیشه مورد توجه است، به وجود آمدن ابزارهای دیجیتال و نقش آنها در توسعه این شبکه‌هاست. در سالهای اخیراستفاده از شبکه‌های اجتماعی رشد چشمگیری در سراسر جهان داشته است و از این طریق، افرادی که علایق مشترکی دارند، با ارتباط با هم روابط گسترده‌ای را به وجود می‌آورند.

بازاریابی شبکه های اجتماعی یکی از روش‌های دیجیتال مارکتینگ است که از زمان روی‌کار آمدن شبکه‌های اجتماعی مطرح شد، امروز این روش یکی از روش‌های قدرتمند و موثر در بازاریابی و  برند‌سازی به شمار می‌رود که در این مقاله قصد داریم ضمن بررسی مفهوم بازاریابی شبکه های اجتماعی ، روش‌های فعالیت در این نوع شبکه‌ها، تکنیک‌ها و مراحل انجام آن را بیان کنیم.

شبکه اجتماعی چیست؟

به نقل از سایت متمم، شبکه اجتماعی (Social Network) اصطلاحی است که برای نخستین بار در سال ۱۹۵۴ توسط جان بارنز که در حوزه‌ی انسان شناسی اجتماعی فعالیت می‌کرد، ابداع شد. در تعریف شبکه‌های اجتماعی از نگاه او می‌توان گفت: شکل‌گیری ساختاری از گره‌های مرتبط به هم، شبکه اجتماعی را می‌سازد که هر گره نشانگر یک فرد، گروه یا سازمان است، جریان دانش و اطلاعات بین گره‌ها (ایجاد رابطه) به معنی ایجاد شبکه اجتماعی است. به عبارت دیگر یک شبکه اجتماعی (Social Network)، ساختار اجتماعی تشکیل شده از افراد (یا سازمان ها) است.

شبکه اجتماعی مجازی چیست؟

شبکه‌های اجتماعی مجازی، محل گردهمایی صدها میلیون کاربر اینترنت است که بدون توجه به مرز، زبان، جنس و فرهنگ به تعامل می‌پردازند. هر فضایی که با هدف شکل‌گیری، تسریع و تسهیل رشد شبکه‌های اجتماعی شکل گیرد، یک سرویس شبکه اجتماعی یا SNS خواهد بود. گوگل پلاس، لینکدین، فیس بوک، اینستاگرام، توییتر و سایر پلتفرم‌های مشابه از انواع ابزارهای دیجیتال ایجاد و توسعه شبکه‌های اجتماعی به شمار می‌روند.

حال که با مفهوم شبکه‌های اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی مجازی آشنا شدیم، در ادامه بازاریابی شبکه های اجتماعی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

بازاریابی شبکه های اجتماعی چیست؟

(Social Media Marketing (SMM به معنی بازاریابی شبکه های اجتماعی و از روش‌های دیجیتال مارکتینگ آنلاین به حساب می‌آید. با وجود فعالیت درصد زیادی از مردم در شبکه‌های اجماعی مانند تلگرام، اینستاگرام، توئیتر و… بازاریابی در این نوع فضاها برای اکثر کسب‌وکارها مفید و سودآور است. بازاریابی شبکه های اجتماعی نوعی بازاریابی اینترنتی است که در آن از شبکه‌های اجتماعی برای بازاریابی در وب استفاده می‌شود. هدف از این نوع بازاریابی، تولید محتوایی است که کاربر آن را در رسانه‌های اجتماعی به منظور کمک برای شناساندن برند موردنظر، منتشر می‌کند. دست پیدا کردن به مشتریان جدید در زمان کوتاه مهمترین مزیت این نوع بازاریابی محسوب می‌شود.

اهمیت شبکه‌های اجتماعی در بازاریابی

با‌وجود طیف گسترده مخاطبان شبکه‌های اجتماعی، هزینه بازاریابی در این رسانه‌ها نسبت به سایر روش‌های دیجیتال بالاتر است و صاحبان مشاغل قبل از استفاده از رسانه‌های اجتماعی ابتدا باید انتظارات خود را از این شبکه‌ها مشخص کنند. استفاده از این استراتژی برای برندهای معروف، فروشگاه‌های بزرگ آنلاین، کالاهای لوکس و به‌طورکلی برای افرادی مناسب است که قصد سرمایه‌گذاری زیاد در تبلیغات را دارند.

پس از اطمینان به نیاز به روش بازاریابی شبکه های اجتماعی ، باید از توان اجرای آن نیز اطمینان حاصل شود. برای این منظور باید به 3 عامل وب سایت، بودجه و آنالیتیکس (ابزار رایگان تجزیه‌وتحلیل ترافیک وب سایت) توجه شود.

با هدایت کاربران به وب سایت و افزایش ترافیک آن، وب سایت باید توان پاسخگویی به نیازهای افراد را داشته باشد، به عبارت دیگر با ایجاد راه‌های ارتباطی، ترافیک وبسایت (بازدید) را به مشتری (خریدار) تبدیل کند. در ادامه انواع شبکه‌های اجتماعی، روش فعالیت در آن‌ها، به‌همراه تکنیک‌های بازاریابی بررسی خواهد شد.

انواع شبکه‌های اجتماعی

قبل از آغاز فعالیت در زمینه بازاریابی شبکه های اجتماعی ، لازم است با ماهیت و مفهوم شبکه‌های اجتماعی همچون توییتر، فیس بوک، اینستاگرام و… آشنا شویم:

• فیس بوک (Facebook): بستری برای دوست‌یابی و اطلاع رسانی است، همچنین قسمت علایق این پلتفرم می‌تواند با سنجش سلیقه کاربران، متناسب با آنها از سیستم تبلیغاتی استفاده کند.
• گوگل پلاس (Google +): بیشتر برای ساماندهی کاربران حساب جیمیل در گوگل و سیستم عامل اندروید فعال بود. این سرویس در سال 2019 به‌کار خود پایان داد.
• توییتر(Twitter): بیشتر بر محتوای متنی تمرکز دارد و برای فعالان حوزه خبر این امکان را فراهم می‌کند که توییت های کوتاه خبری منتشر کنند. نوع ارائه محتوا در این شبکه باعث شده بسیاری از فعالین خبری، پژوهشگران علمی، نویسندگان و سیاست‌مداران از آن به عنوان نوعی تریبون استفاده کنند.
• یوتیوب (YouTube): از سرویس‌های آنلاین گوگل و بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی مبتنی بر «محتوای ویدئویی» است. این شبکه بهترین مکان برای بازاریابی ویدویی (Video Marketing) در رسانه های اجتماعی به‌حساب می‌آید.
• اینستاگرام (Instagram): از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی است. این شبکه برای به اشتراک گذاشتن «محتوای تصویری» ساخته شد که پس از خریداری توسط فیس بوک، سرویس‌های دیگری مانند ویدئو و استوری نیز به آن اضافه شد.
• لینکدین (Linkedin): شبکه اجتماعی تخصصی کسب و کار است و نوعی رزومه ساز به حساب می‌آید که می‌تواند افراد متخصص را به سازمان‌ها و شرکت‌هایی که به تخصص آن ها نیاز دارند معرفی کند.
• ساوندکلاود (SoundCloud) : شبکه اجتماعی تخصصی مرتبط با موسیقی، سخنرانی و پادکست‌های صوتی است که امکان ذخیره و به اشتراک‌گذاری آنها را فراهم می‌سازد.
• ردیت (Reddit) : از شبکه‌های اجتماعی پرمخاطب است که با هدف انتشار اخبار روز توسط کاربران و با شعار «صفحه اول اینترنت» شروع به کار کرد. کاربران در این شبکه اجتماعی با به اشتراک‌گذاری لینک، عنوان یا متن خبر، آراء مثبت و منفی سایر کاربران را دریافت می‌کنند.
• پینترست (Pinterest) : از شبکه‌های اجتماعی محبوب به شمار می‌رود که در آن کاربران می‌توانند تصاویر مورد نظر خود را مشابه هشتگ در یک صفحه پین کنند. این امکان را می‌توان مانند نوعی روزنامه دیواری آنلاین درنظر گرفت که هر لحظه می‌توان تصاویر موردنظر خود را به بردهای پینترست اضافه کرد.

استراتژی شبکه های اجتماعی

مانند سایر روش‌های دیجیتال مارکتینگ ، بازاریابی رسانه های اجتماعی هم نیازمند نوعی استراتژی مناسب برای فعالیت است. برای شروع بازاریابی در این فضا باید برای سوالاتی مانند «دقیقا قرار است چه کاری انجام دهید؟»، «برای انجام آن چه برنامه‌ای دارید؟» و پرسش‌های مشابه، پاسخ‌های مناسب پیدا کنید. در تمامی روش‌های دیجیتال مارکتینگ و تمامی روش‌های معرفی شده، هدف نهایی، رضایتمندی مشتری است.

اطلاع‌رسانی

در بازاریابی شبکه های اجتماعی ، مدل اطلاع رسانی مانند استفاده از تصاویر ویژه و یک طرح اختصاصی برای انتشار آنها می‌تواند بسیار موئر باشد. همچنین با استفاده از ابزارهای استوری فیس‌بوک و اینستاگرام‌ می‌توان تیترها را منتشر نمود و سپس از کاربران درخواست کرد پس از باز کردن لینک، خبر را در سایت مطالعه کنند.

معرفی محصولات

لیست کردن محصولات، طراحی و قرار دادن یک تصویر یا طرح اختصاصی برای هر کدام به همراه ذکر کامل مشخصات محصول در قسمت توضیحات، محصولات (کالاها و خدمات) را به‌خوبی معرفی می‌کند. البته باید به جذابیت تصاویر و ویدئوهای تولیدی نیز توجه داشت.

برندسازی

برندسازی صحیح و اصولی به‌همراه اجرای مناسب، باعث افزایش اعتماد به برند سازمان یا شرکت می‌شود. برای برندسازی ابتدا باید با حضور در همه شبکه‌های اجتماعی و دسترسی به سلایق مخاطبان، به ساده‌ترین شکل، سازمان و محصول را معرفی کرد. این شیوه جهت جلب اعتماد بسیار موثر است. همچنین انتشار مداوم گزارش از فعالیت‌ها به همراه انتشار تصاویر واقعی محصولات، اعتماد کاربران را افزایش می‌دهد آنها را به سایت خرید منتقل می‌کند.

تکنیک‌ های بازاریابی شبکه های اجتماعی

برای موفقیت بازاریابی شبکه های اجتماعی ، علاوه بر داشتن استراتژی‌های مناسب، باید از تکنیک‌های کارآمد و موثر این شیوه بازاریابی نیز آگاهی پیدا کرد. در ادامه به بیان این تکنیک‌ها در جدول (1) خواهیم پرداخت.

جدول (1) – تکنیک‌های بازاریابی شبکه ‌های اجتماعی

مراحل حضور و بازاریابی در شبکه ‌های اجتماعی

مراحل حضور و بازاریابی در رسانه های اجتماعی به 7 مرحله به هم پیوسته تقسیم می‌شود. مراحل نخست برای عضویت در شبکه‌های اجتماعی و سه مرحله آخر نیز برای اجرای بازاریابی شبکه های اجتماعی است.

عضویت

ابتدا با توجه به اهداف کسب وکار، چارچوب و بستر مورد نظر انتخاب شده و با ایجاد حساب کاربری، عضویت در آن صورت می‌گیرد. البته قبل از اجرای استراتژی باید به نکاتی توجه کرد، از جمله: هدف از حضور در شبکه‌های اجتماعی چیست؟ کدام شبکه در حال حاضر مفیدتر است؟ و…

توصیف دقیق مشتری

باید سعی کنیم از مشتری نهایی اطلاعات دقیقی بدست آوریم. مثلا انتخاب خانم‌های ساکن تهران به عنوان جامعه هدف، بسیار کلی است. بهتر است جزئیات دیگری مانند سن، میزان درآمد، عنوان شغلی، محل سکونت و… نیز به عنوان معیارهای یک انتخاب صحیح درنظر گرفته شوند.

موقعیت در شبکه اجتماعی

پس از ایجاد حساب کاربری در پلتفرم مورد نظر، تثبیت موقعیت در شبکه اجتماعی باید منعکس کننده هدف شما و برند شما باشد. در صورت انتشار پست‌های عمومی و بی هدف، سازوکار بازاریابی با شکست مواجه خواهد شد، چون معمولا مخاطبان افراد متخصص را در یک حوزه دنبال می‌کنند.

ایجاد محتوای جذاب

محتوا شامل انواع مختلفی از جمله تصویر، متن، ویدئو، کتاب و… است. محتوا باید جذاب، باکیفیت، در راستای اهداف مجموعه و با در نظر گرفتن ویژگی‌های مشتریان تولید شود.

تعیین شاخص های موفقیت

به منظور اطلاع از میزان موفقیت از حضور در شبکه‌های اجتماعی، تعدادی شاخص از جمله زمان، هزینه، تعداد بازدید، ذکر نام برند و… باید اندازه‌گیری شوند.

استفاده از ابزار مدیریت شبکه های اجتماعی

اغلب بازاریاب‌ها برای افزایش سود خود از ابزارهای مدیریت شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. این ابزارها امکان مدیریت همزمان چندین پروفایل در شبکه های اجتماعی را فراهم می‌کند (این مدیریت شامل: برنامه ریزی برای انتشار پست ها، بررسی رقبا و تجزیه و تحلیل‌های موجود در سیستم است).

پیگیری، آنالیز و بهینه سازی

در این مرحله تجزیه و تحلیل داده‌های به دست آمده، پیگیری نتایج و ایجاد تغییر برای بهینه‌سازی نتایج انجام می‌شود.

سخن آخر

همان‌طور که بیان شد بازاریابی شبکه ‌های اجتماعی ، مدلی از بازاریابی اینترنتی است که در آن از شبکه‌های اجتماعی به عنوان ابزاری برای بازاریابی در فضای وب استفاده می‌شود، هدف از انجام آن نیز  تولید محتوایی است که کاربر آن را در شبکه‌های اجتماعی به منظور شناساندن برند کسب و کار، منتشر می‌کند. هرچند شبکه‌های اجتماعی موقعیت مطلوبی برای دست پیدا کردن به مشتریان جدید و رونق کسب‌وکار فراهم می‌کنند، اما در ایران به‌دلیل محدودیت به‌کارگیری و استفاده از بعضی کانال‌های شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک، توییتر و…، بازاریابی به‌وسیله آنها با نقص و ضعف همراه است. شاید به این‌دلیل در ایران، صاحبان مشاغل برای شناساندن محصولات خود به مشتریان و کسب درآمد، از امکانات دیگری همچون تبلیغات آنلاین، تبلیغات همسان، تبلیغات نمایشی و… استفاده می‌کنند.

در مطالب آتی، بازاریابی به‌وسیله ایمیل را که از دیگر امکانات دیجیتال مارکتینگ آنلاین به‌حساب می‌آید، مورد بررسی قرار خواهیم داد.

پرسش و پاسخ‌های متداول: