مدل اسپاتیفای چیست؟ Spotify و SAFe چه تفاوتی دارند؟

زمان مطالعه: 7 دقیقه

شاید نام مدل اسپاتیفای و چاچوب نوآورانه آن برای سازماندهی تیم‌ها و مقیاس بندی محصولات در روش چابک را شنیده باشید. Spotify راهکارهای جدیدی برای خودسازماندهی و توانمندسازی تیم‌ها جهت ساخت محصولات محبوب کاربران ارائه می‌دهد و بخش مهمی از موفقیت آن، ناشی از رویکرد منحصر به فرد برای سازماندهی فعالیت‌ها در جهت افزایش چابکی تیم‌های کسب و کار است. تیم‌های اسپاتیفای با حرکت در مسیر چابک، تجربیات خود را مستند می‌کنند و با به اشتراک گذاری آنها، بر نحوه سازماندهی بسیاری از شرکت‌های فناوری تاثیر می‌گذارند. آنها اکنون با عنوان مدل چابک اسپاتیفای شناخته می‌شوند.  امروز شما را با این مدل آشنا می‌کنیم.

مدل اسپاتیفای چیست؟

مدل اسپاتیفای (Spotify)، یک رویکرد مردم محور و مستقل برای مقیاس بندی چابک است که بر اهمیت فرهنگ و شبکه تاکید دارد و به کسب و کارها کمک می‌کند تا با تمرکز بر استقلال، ارتباطات، مسئولیت‌پذیری و کیفیت، نوآوری و بهره‌وری را افزایش دهند.

مدل اسپاتیفای، یک چارچوب نیست. بلکه به عنوان یک نمای کلی از نحوه سازماندهی توسعه محصول در Spotify در نظر گرفته شده و شامل سلسله مراتب تیم، نحوه سازماندهی تیم و نوع فرهنگ مورد نیاز برای کارکردهای کلی است.

مدل چابک اسپاتیفای با حمایت از نیازهای همکاری، شفافیت و سادگی، این ویژگی‌ها را برای سایر شرکت‌های چابکی که به دنبال روشی برای ایجاد آنها هستند، جذاب‌تر می‌کند.

مدل اسپاتیفای، برای اولین بار در سال 2012 معرفی شد. آن زمان «هنریک کنیبرگ» و «آندرس ایوارسون» مطالبی راجع به Spotify و Scaling Agile منتشر کردند که مدل Spotify را برای نزدیک شدن به روش چابک معرفی و بررسی می‌کرد. مدل چابک اسپاتیفای بر چگونگی ساختار سازمانی برای فعال کردن چابکی متمرکز است.

عناصر مهم مدل اسپاتیفای چیست؟

مدل Spotify، حول محور سادگی شکل می‌گیرد. هنگامی که Spotify سازماندهی فعالیت‌ها را آغاز کرد، عناصر مهمی در مورد نحوه ساختار افراد و تیم‌ها شناسایی و مطرح می‌شوند که عبارتند از:

جوخه‌ (Squad)

جوخه‌ها یا گروه‌ها، تیم‌هایی (معمولا 6 تا 12 نفره) با عملکرد مستقل و متقابل هستند که بر روی یک منطقه ویژه تمرکز می‌کنند و هر کدام از آنها ماموریت منحصر به فردی بر عهده دارند.

معمولا یک مربی چابک برای پشتیبانی و یک مالک محصول برای راهنمایی تعیین می‌شود. گروه‌ها تعیین می‌کنند که بهتر است کدام یک از روش‌های چابک مورد استفاده قرار گیرد.

قبیله‌ (Tribe)

هنگامی که چندین جوخه در یک منطقه ویژه با هم هماهنگ ‌شوند، یک قبیله را تشکیل می‌دهند. قبیله‌ها به ایجاد هم‌ترازی در میان جوخه‌ها کمک می‌کنند. هر قبیله یک رهبر قبیله دارد که مسئول کمک به هماهنگی میان جوخه‌ها و تشویق همکاری است. معمولا قبیله‌ها از 40 تا 150 نفر تشکیل می‌شوند تا هم‌ترازی را به خوبی حفظ کنند.

شعبه (Chapter)

حتی اگر جوخه‌ها مستقل باشند، مهم است که کار متخصصان با بهترین روش‌ها هماهنگ شود. شعبه‌ها خانواده هر متخصص محسوب می‌شوند و به حفظ استانداردهای مهندسی در یک رشته کمک می‌کنند. معمولا شعبه‌ها به وسیله یک رهبر ارشد فناوری، هدایت می‌شوند.

انجمن صنفی (Guild)

تیمی که به یک موضوع خاص علاقه دارند، می‌توانند یک انجمن تشکیل دهند. عضویت در این انجمن کاملا داوطلبانه است و هر کس می‌تواند به عضویت آن درآید. در اصناف هیچ رهبر رسمی وجود ندارد. هر کس می‌تواند هماهنگی صنف را بر عهده بگیرد و به جمع کردن مردم کمک کند.

سه نفری (Trio)

Trio، (معروف به TPD Trio)، ترکیبی از رهبری قبیله، رهبری محصول و رهبری طراحی است. هر قبیله دارای یک Trio است تا اطمینان حاصل شود که هنگام کار بر روی مناطق ویژه، بین این 3 دیدگاه همسویی مداوم و مستمر وجود دارد.

معاهده (Alliance)

گاهی اوقات چندین قبیله برای دستیابی به یک هدف، نیاز به همکاری نزدیک دارند. معاهده‌ها معمولا ترکیبی از 3 قبیله یا بیشتر هستند که با هم کار می‌کنند تا به قبیله‌های خود کمک کنند تا در هدفی بزرگتر از هر قبیله همکاری کنند.

به طور کلی، مدل Spotify بر نحوه سازماندهی تیم‌ها برای فعالیت، متمرکز است. این موضوع به جوخه‌ها بستگی دارد که برای انجام کارها بهترین راه را پیدا کنند.

مزایای مدل اسپاتیفای چیست؟

• همان طور که گفتیم، مدل اسپاتیفای، بر سازماندهی حول فعالیت‌ها تمرکز دارد. این در مورد نحوه کار جوخه‌ها، به سازمان، انعطاف پذیری بیشتری می‌دهد.

• مدل Spotify، به جای اینکه از تیم‌ها بخواهد نحوه انجام کارشان را تغییر دهند، روی همسو کردن آنها با یکدیگر و هدایت به سمت نتایج فردی تیم تمرکز می‌کند.

• این مدل با اعتماد به افراد برای تکمیل کاری که انجام می‌دهند، استقلال و خلاقیت را به روش مناسب تشویق می‌کند.

• اسپاتیفای بر تمرکز زدایی از تصمیم‌گیری و انتقال این مسئولیت به Squads، Tribes، Chapters و Guilds متمرکز است.

• مدل Spotify می‌تواند تمامی فعالیت‌های انجام شده را با شفافیت بیشتری انجام دهد.

• همچنین قادر است رویکرد مبتنی بر آزمایشات بیشتر و گسترده‌تر برای حل مسائل را در یک محیط امن ارائه دهد. همه این‌ها در نهایت به محصولات بهتر، مشتریان خوشحال‌تر و کارمندان متعهدتر منجر می‌شود.

چالش‌های مدل اسپاتیفای چیست؟

• برای پیاده سازی این مدل، قبل از هر چیز باید فرهنگ و ساختار فعلی کسب و کارتان را در نظر بگیرید. هر چند مدل Spotify ساده به نظر می‌رسد، اما محیطی که در آن پیاده سازی می‌شود، کمی پیچیده است.

• متاسفانه بسیاری از سازمان‌ها سعی می‌کنند مدل اسپاتیفای را کپی برداری کنند. هر چند ممکن است این مدل برای برخی مانند یک ساختار سازمانی ماتریسی که در آن افراد به یک منطقه عملکردی گزارش می‌دهند، در صورتی که با تیم متقابل (جوخه) کار می‌کنند، ساده به نظر برسد. اما عناصر فرهنگی کلیدی مدل مانند استقلال و اعتماد است که به ساختار اجازه رشد می‌دهد.

• اگر سازمانی رفتارها و در نهایت فرهنگ خود را تغییر ندهد، هرگز متوجه مزایای مدل Spotify نخواهد شد.

• هر چند Spotify، مدل جدید و درخشانی محسوب می‌شود اما با وجود نواقص و خطاهای موجود، از کامل بودن فاصله زیادی دارد.

• نقطه کانونی این مدل، سطح بالای استقلالی است که تیم‌ها تجربه می‌کنند. هر چند که این موضوع روی کاغذ عالی به نظر می‌رسد. اما زمانی که هر کس طرز تفکر و روش کار خود را دارد، رسیدن به همسویی و در واقع، ایجاد تعادل بین تراز کامل و استقلال کامل کمی سخت و پیچیده است. مدل Spotify نمی‌تواند تضمین کند که حتما به این نقطه می‌رسید.

• مدل Spotify، هر کدام از افراد را در همکاری متقابل به عنوان یک ستاره در نظر می‌گیرد. این موضوع ممکن است در مورد مدیران محصول واقعیت داشته باشد، اما نمی‌توانید انتظار داشته باشید که همه افراد شاغل در سازمان به همه بخش‌هایی که با آنها سروکار دارند، تسلط کامل داشته باشند.

نکات کلیدی پیاده سازی مدل اسپاتیفای چیست؟

اما نکات مهمی که بهتر است برای پیاده سازی این روش به خاطر داشته باشید، شامل موارد زیر است:

مدل را کپی نکنید

به دنبال درک ساختار، روش‌ها و طرز فکر رویکرد Spotify باشید. با این درک، ابعاد مدل را طوری تنظیم کنید که با محیط خود مطابقت داشته باشد. به خاطر داشته باشید که هدف شما استفاده از این مدل برای بهبود نحوه همکاری افراد سازمان با یکدیگر است.

به دو عنصر کلیدی استقلال و اعتماد توجه کنید

مدل Spotify، تیم‌ها را تا آنجا که ممکن بود مستقل کرد تا به آنها کمک کند به سرعت حرکت کنند. همچنین به آنها اجازه داد ابزارهای توسعه را انتخاب کرده و کد‌ها را نیز اصلاح کنند.

با جامعه صریح و شفاف باشید 

موفقیت مدل اسپاتیفای به دلیل تمرکز بر ایجاد جامعه و شفافیت در فعالیت‌هاست. انجمن کسب و کارتان را در مورد پذیرش مدل اسپاتیفای ایجاد کنید، مشارکت همه افراد سازمان را تشویق کنید. در نهایت، با ایجاد راهکارهای شفاف و فراگیر برای جمع‌آوری بازخورد و همسویی در مورد اینکه سازمان شما قصد دارد در آینده چگونه کار کند، اعتماد ایجاد کنید.

اشتباهات را تشویق کنید!

مدل Spotify، شکست‌ها، خطاها و تکرارهای زیادی را پشت سر گذاشته تا به مدل موفق امروز تبدیل شده است. اکنون نیز دائم به آزمایش‌های خود ادامه می‌دهد تا راهکارهای جدیدی برای بهبود روش‌های کار شناسایی کند. شما نیز این فرآیندها را در کسب و کارتان تشویق کنید. چرا که بدون شک در مسیر پیاده سازی Spotify، با شکست‌های زیادی روبرو می‌شوید، اما نگران نباشید. فرآیند بهبود، شامل آزمایش و یادگیری، ناشی از موفقیت‌ها و شکست‌های شماست. اگر روی این روش‌ها تمرکز کنید، تاثیرات مثبتی بر روش همکاری و همسویی در سازمان خواهید دید.

آیا مدل اسپاتیفای برای شما کاربرد دارد؟

اما ممکن است از خودتان بپرسید چرا باید این مدل را در کسب و کارتان پیاده سازی کنید؟ آیا Spotify می‌تواند برای شما به خوبی کار کند؟

حتما می‌دانید که هنگام انتخاب هر مدل و چارچوب جدید، انجام تحقیقات گسترده راجع به آنها اهمیت زیادی دارد. اولین چیزی که باید بررسی کنید این است که سازمان شما در حال حاضر با چه مشکلاتی مواجه است؟ در ارتباط بین تیم‌ها چه مشکلاتی وجود دارد؟ مدیران سازمان به روش آهسته حرکت آبشاری پایبند هستند؟ چه تنگناهایی در کسب و کارتان وجود دارد؟ آیا به دنبال کپی کردن یک شرکت موفق، به عنوان یک راه‌حل آسان، هستید؟

اگر مشکلات و نواقص سازمان را شناسایی، بررسی و ریشه یابی نکنید، هرگز نمی‌توانید آنها را حل کنید. برای این کار لازم است از اعضای تیم کسب و کار درباره مشکلاتی که ناشی از فرهنگ و ساختار سازمان هستند، نظرات و بازخوردها را جمع‌آوری کنید. سپس فهرستی از این مشکلات تهیه کرده و آنها را با راه‌حل‌های ارائه شده مدل اسپاتیفای مقایسه کنید. با استفاده از این مدل، نیازی به حذف نمودار سازمانی و بازسازی دوباره آن بر اساس عناصر Spotify ندارید. می‌توانید برخی اصول چابک که برای تیم کسب و کارتان موثرتر و کارآمدتر است، را اجرا کنید.

ملاحظه کردید که مدل اسپاتیفای (Spotify) یک چارچوب چابک و مستقل است که بر اهمیت فرهنگ و شبکه تاکید می‌کند. اگر می‌خواهید سازمانی مستقل، سریع و هدفمند ایجاد  کنید، مدل اسپاتیفای، منبع بسیار کارآمد و مناسبی است. حتی چارچوب‌های مقیاس بندی رسمی مانند Scrum نیز از همین مدل استفاده می‌کنند.

***

تفاوت مدل Spotify و چارچوب SAFe چیست؟

چارچوب SAFe، یک چارچوب ناب چابک برای کار چندین تیم اسکرام در یک ساختار است. این چارچوب، مجموعه کاملی از ابزارها را ارائه می‌دهد که از تیم‌های اسکرام تا نمونه محصولات را در بر می‌گیرد.

SAFe به شما می‌گوید که چگونه کارکنید، چگونه هماهنگ کنید، چگونه آموزش دهید و چگونه هر چیزی را در جای خود قرار دهید.

با این چارچوب فوق‌العاده کامل و دقیق، می‌توانید مطمئن باشید که همه چیز را به درستی بهینه سازی خواهید کرد.

مدل اسپاتیفای (Spotify)، یک رویکرد مردم محور و مستقل برای مقیاس بندی چابک است که بر اهمیت فرهنگ و شبکه تاکید دارد و این روزها اکثر کسب و کارها از آن استفاده می‌کنند. این مدل سبک وزن، بر نیاز به ایجاد تعاملات زیاد برای محدود کردن سمت سیلوهای ایجاد شده توسط جوخه‌ها تاکید می‌کند.  مدل اسپاتیفای به سازمان‌ها کمک می‌کند تا با تمرکز بر استقلال، ارتباطات، مسئولیت‌پذیری و کیفیت، نوآوری و بهره‌وری را افزایش دهند.

مدل اسپاتیفای هیچ جزئیاتی در سطوح مختلف ارائه نمی‌دهد، مثلا مشخص نمی‌کند هر تیم به طور کلی باید چگونه کار کند یا تا چند درصد استقلال به هر تیم واگذار می‌کند.

همچنین، مدل اسپاتیفای هیچ راه‌حلی برای مدیریت پورتفولیو ارائه نمی‌دهد و کسب و کار شما باید همه چیز را تعریف و تمامی راه‌کارها را به طور کامل بررسی کند.