سرور چیست؟ با انواع سرورها آشنا شویم
با پیشرفت تکنولوژی و گسترش استفاده از اینترنت، نیاز به وجود منابع قدرتمند برای پاسخ‌گویی به نیاز کاربران هر روز بیشتر می شود. یکی از این منابع، سرور نام دارد. سرور یا سیستم سرویس‌دهنده، کامپیوتری است که در طول شبانه‌روز به‌طور مداوم به شبکه جهانی اینترنت متصل بوده و دارای سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای اختصاصی است. منظور از سرور چیست؟ انواع سرور و کاربرد آنها به چه صورت است؟ در این مقاله، قصد داریم پاسخ مناسبی برای این پرسش‌ها پیدا کنیم. اما معنی سرور چیست؟ در بخش بعد واژه را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
سرور چیست؟
منظور از سرور، سیستم‌هایی هستند که وظیفه سرویس‌دهی و ارائه خدمات به سایر سیستم‌ها را بر عهده دارند. سرور یک کامپیوتر همیشه در دسترس است. به‌این معنی که تمامی سیستم‌های موجود در شبکه از این کامپیوتر فرمان می‌گیرند و نیازهای تحت شبکه خود را به کمک آن تامین می‌کنند.
سیستم هایی که از سرور خدمات دریافت می‌کنند، با عنوان خدمات گیرنده یا کلاینت (Client) شناخته می‌شوند. زمانی که شما به استفاده از خدمات اینترنتی می‌پردازید، در واقع در نقش سرویس‌گیرنده عمل می‌کنید و کامپیوتری که از آن‌سوی شبکه به شما خدمات ارائه میکند، نقش سرویس‌دهنده یا همان سرور را دارد. به این ترتیب، دنیای اینترنت با ارتباط میلیون‌ها کامپیوتر سرویس‌دهنده و سرویس‌گیرنده شکل می‌گیرد.
اکنون دانستیم سرور چیست و چه وظایفی بر عهده دارد. به دلیل پیوستگی معنی سرور و وب سرور، در بخش بعد مفهوم وب سرور را بررسی خواهیم کرد.
وب سرور چیست؟
Web Server (وب سرور)، به سخت‌افزار یا نرم‌افزار، یا هر دو آنها که به همراه یکدیگر کار می‌کنند، گفته می‌شود.
از جنبه سخت افزاری، وب سرور، یک رایانه است که نرم‌افزار وب سرور و فایل‌های اجزای وب سایت را ذخیره میکند. این وب سرور به اینترنت متصل است و از تبادل اطلاعات با سایر دستگاه‌های متصل به وب، پشتیبانی میکند.
از جنبه نرم افزاری، یک وب سرور، شامل چندین بخش (حداقل یک سرور http) است که چگونگی دسترسی کاربران به فایل‌های روی هاست را کنترل میکند. یک سرور http بخشی از نرم افزاری است که آدرس های وب( URL ها) و http (پروتکلی که مرورگر شما برای مشاهده صفحات وب استفاده می کند) را درک میکند. این سرور از طریق نام دامنه وب‌سایت‌هایی که در آن ذخیره می‌شوند، قابل دسترسی است و محتوا را به دستگاه کاربر ارائه میکند.
همان‌طور که گفتیم، وب سرور به اینترنت متصل است و از تبادل اطلاعات با سایر دستگاه های متصل به وب، پشتیبانی میکند. یک وب سرور، وظیفه دارد محتوای یک وب‌سایت را برای کلاینتی که آن را درخواست کرده، ذخیره‌سازی یاارسال کند. محتوای درخواست شده، ممکن است متن، عکس، فیلم و یا اطلاعات یک اپلیکیشن باشد. رایج ترین نوع کلاینت نیز مرورگرها هستند. زمانی که شما سایت را بارگذاری می‌کنید یا با کلیک بر روی لینک دانلود، فایلی را دانلود می‌کنید، مرورگر در حال ارسال درخواست شما به وب سرور آن وب‌سایت است.
انواع سرورها از نظر نوع ارتباط
اکنون که دانستیم سرور چیست، می‌خواهیم با انواع سرورها از نظر نوع ارتباط، آشنا شویم. بر این اساس سرورها به 2 دسته تقسیم می‌شوند.
سرور تحت شبکه (مجازی)
زمانی که سرور، وظیفه ارائه خدمات فقط به سیستم‌های محدودی را داشته باشد، آن را سرور تحت شبکه می‌نامیم. این سرورها فقط در یک شبکه داخلی و خصوصی فعال هستند. بنابراین سیستم‌های موجود در شبکه، توسط این سرور مدیریت می‌شوند و نیازها و سرویس‌های خود را از آن دریافت می‌کنند.
سرورهای اینترنتی
وقتی سرورهای یک شبکه، از طریق اینترنت، با سایر سیستم‌ها ارتباط برقرار کنند، به آنها سرورهای اینترنتی می‌گویند. سرورهای اینترنتی، ابر رایانه‌های قدرتمند، همیشه روشن و درحال خدمات‌رسانی مداوم هستند.
انواع سرورها از نظر کاربرد
نوع دیگری از تقسیم‌بندی برای سرورها وجود دارد که آنها را بر اساس کاربردی که دارند و هدفی که دنبال می‌کنند، طبقه‌بندی میکند. این سرورها خدمات مختلفی ارائه می‌دهند. برخی از پرکاربردترین این سرورها عبارتند از:
File Server (فایل سرور)
کامپیوتری است که مسئولیت مدیریت فایل‌ها را بر عهده دارد، به‌گونه‌ای که دیگر کامپیوترهایی که در شبکه حضور دارند (کلاینت‌ها) ، بتوانند به آن دسترسی داشته باشند. این سرورها پایه‌ای‌ترین و قدیمی‌ترین سرورهای استفاده شده در حوزه شبکه هستند.
Web Server (وب سرور)
از سرورهای وب برای میزبانی سایت‌ها استفاده می‌شود. این سرورها وظیفه دارند که داده‌های مربوط به یک سایت را ذخیره و به مرورگر وب کاربران در سراسر شبکه وب ارسال کنند. وب سرور،کامپیوتری است که به درخواست‌های صفحات یا فایل‌های HTML پاسخ می‌دهد. برنامه‌ای که به محتوای وب پاسخ می‌دهد، کاربر نامیده می‌شود. مرورگر وب درحقیقت کاربری است که فایل‌های HTML را از وب سرور درخواست میکند.
Mail Server (میل سرور)
هدف از ایجاد و بکارگیری این سرویس، ارسال ایمیل به کاربران است. ایمیل سرورها برای مدیریت کارهای مربوط به ایمیل‌ها از سرویس‌های ایمیل یا Web mail استفاده می‌کنند. این برنامه ایمیل‌های ارسالی از کاربران و فرستنده‌ها را دریافت کرده و ایمیل‌های خروجی ارسال میکند.
Proxy Server (پروکسی سرور)
از این سرور به عنوان یک رابط و میانجی میان سرور اصلی و کلاینت استفاده می‌شود. روش کار این سرورها مانند VPNهای شخصی است. یعنی پس از این که این سرور اطلاعات را بررسی کرد، آنها را به سرور اصلی منتقل میکند.
Application Server (اپلیکیشن سرور)
مسئولیت ارائه سرویس به برنامه‌ها و نرم‌افزارهای کاربردی در شبکه را بر عهده دارد. سرور برنامه می‌تواند نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری باشد و معمولا برای سرویس‌دهی به برنامه‌های تحت وب طراحی می‌شود. اپلیکیشن سرورها صرفا برای انتقال دیتای درخواستی به کلاینت‌ها کاربرد دارند.
Database Server (سرور پایگاه داده)
سروری است که از آن به‌منظور ذخیره، بازیابی و مدیریت داده‌ها استفاده می‌شود. این سرور پایگاه داده‌ای را که کلاینت‌ها یا سیستم‌های تحت شبکه از آن استفاده می‌کنند، را در اختیارشان قرار می‌دهد. وظایف سرور پایگاه داده عبارت است از: مدیریت به‌روزرسانی داده‌ها، فراهم کردن امکان دسترسی هم‌زمان توسط کاربرها و تضمین امنیت داده‌ها.
Security server (سرور امنیتی)
این سرور، در واقع شبکه‌ای مبتنی بر مولفه‌های امنیتی است که مجوز و تسهیلات کنترل فایل‌ها را فراهم میکند. در این سرورها، موارد امنیتی می‌توانند از قبل تعریف شوند و صدور مجوز بر اساس آنها صورت گیرد.
DNS server
DNS مخفف عبارت Domain name system، به معنی سیستم نام دامنه است. DNSسرور، یکی از قسمت‌های مهم از زیرساخت DNS است. DNS سرور یا همان name server، آی‌پی آدرس‌ها را همراه با نام هاست آنها ذخیره کرده و از آنها جهت رفع نیاز کاربرانی که مایل به دسترسی به وب‌سایت، دستگاه یا دیگر سیستم‌های شبکه‌ای هستند، استفاده میکند.
Computing Server (سرور محاسباتی):
کاربرد این سرور برای انجام پردازش و محاسبه است. زمانی که پردازنده‌های یک کامپیوتر برای پروسه یا کاربری خاصی کافی نباشد، می‌توان با اتصال این کامپیوتر به یک سرور دیگر از پردازنده‌های سرور نیز در کنار پردازنده‌های کامپیوتر کاربر استفاده کرد.
Communication Server (سرور ارتباطی):
این سرور برای فراهم آوردن سرویس‌های ارتباطی راه‌اندازی و اجرا می‌شود. هر کاربر و یا کامپیوتر به‌عنوان یک end point می‌توانند با اتصال به سروری که برای این منظور راه‌اندازی شده است، با دیگر کاربران در ارتباط باشد و متون و موارد موردنیاز را به کاربر یا end point مقابل خود ارسال کند. در سرور ارتباطی، میزان دسترسی‌ها و ارتباطات هر فرد با افراد دیگر، نیز توسط سرویس‌های امنیتی کنترل می‌شود.
Data Center (مرکز داده) چیست؟
در سراسر دنیا محل‌های ویژه‌ای با نام دیتاسنتر (مرکز داده)، جهت نگهداری از سرورها احداث شده‌اند. این مراکز به‌صورت تخصصی، شرایط را برای استفاده از سرورها، بدون قطعی و مشکلات دیگر فراهم کرده و تمرکز آنها بر روی کیفیت شبکه، پشتیبانی قطعات و نرم‌افزارهای مورد نیاز است. ساختمان دیتاسنتر از بخش‌های مختلفی مانند اتاق کنترل، اتاق سرور، ژنراتورها، تاسیسات خنک‌‌کننده، انبار سخت‌افزار، اتاق مدیریت شبکه و… تشکیل شده است. این بخش‌ها نیز با توجه به نوع طراحی، نیازها، امکانات، زیرساخت‌های موجود و… برای هر دیتاسنتر متفاوت خواهد بود. بنابراین دیتاسنتر یا مرکز داده، به مجموعه‌ای از سرورها، سرویس‌دهنده‌ها، زیرساخت‌های ارتباطی، امنیتی و تجهیزات الکترونیکی گفته می‌شود که برای ارائه، نگهداری و پشتیبانی از سرویس‌های تحت شبکه ایجاد شده‌اند.
سرورها در کجا نگهداری می‌شوند؟
سرور و سایر تجهیزات شبکه، در یک محیط اداری یا شرکتی، اغلب در یک کمد یا یک محفظه شیشه‌ای نگهداری می‌شوند. انجام این کار، باعث جدا شدن رایانه‌ها و تجهیزات حساس از افرادی می‌شود که نباید به آن ها دسترسی داشته باشند. سرورهایی که از راه دور هستند یا در سایت میزبان نیستند، در یک دیتاسنتر (مرکز داده) قرار دارند. سخت‌افزار این نوع سرورها، توسط یک شرکت دیگر اداره می‌شود و از راه دور توسط شما یا شرکت شما پیکربندی می‌شود.
سیستم عامل سرور چیست؟
تا اینجا دانستیم سرور چیست و انواع آن چه کاربردهایی دارد. در این بخش قصد داریم انواع سیستم عامل‌های سرور را بشناسیم. اما پیش از هر چیز باید بدانیم سیستم عامل سرور چیست.
اگر سرور را مانند یک کامپیوتر شخصی تصور کنیم، طبیعتا برای استفاده از سخت‌افزار این سیستم باید یک نرم‌افزار روی آن نصب کنیم. به واسطۀ این نرم‌افزار یا همان سیستم عامل است که می‌توانیم دستورات خود را به سرور بدهیم، برنامه‌های مختلف بر روی آن نصب کنیم و از آنها استفاده کنیم. بنابراین سرورها هم دارای سیستم عامل هستند، اما نکته مهم این است که، معمولا برای سرورها نسخه‌ای از سیستم عامل تولید می‌شود که قابلیت بهره‌برداری از سرور را داشته باشد.
اما انواع سیستم‌عامل‌های سرور چیست و دسته‌بندی آنها به چه صورت است؟ بر روی سرور می‌توان سیستم عامل‌های متفاوتی نصب کرد. با توجه به نوع نرم‌افزارهایی که بر روی سرور نصب خواهند شد، سیستم عامل مورد نظر، انتخاب و نصب می‌شود. سیستم‌عامل‌های سرور به 3 دسته تقسیم می‌شوند:
- لینوکس: تمامی توزیعات لینوکس مانند CentOS ، Fedora Core و Debian را شامل می‌شود.
- ویندوز: تمامی ورژن‌های مختلف ویندوز مانند windows 7 , 8 , 10 و windows server را شامل می‌شود.
- مجازی ساز: نرم‌افزارهای مجازی ساز مانند Vmware ESX و Hyper-V را شامل می‌شود.
و در انتها…
همان‌طور که بیان کردیم، سرور یا کامپیوتر سرویس دهنده، سیستمی همیشه روشن و در حالت آماده به کار است. هدف از بکارگیری آن، به اشتراک گذاشتن منابع سخت‌افزاری و نرم‌افزاری به Clientها است. سرور، همیشه آماده دریافت درخواست از کامپیوتری دیگر و پاسخ به آن درخواست است.
در این مقاله ضمن پاسخ به سوال «سرور چیست؟»، انواع سرور، کاربردهای آنها، محل نگهداری سرورها و سیستم‌عامل‌های آنها نیز مورد بررسی ومطالعه قرار گرفت.
سلام
ممنون از مقاله خوبتون